Terugblik masterclass ‘Ondernemen voor een betere wereld’
Hoe kunnen ondernemers concurreren op de markt en andere partijen betrekken bij hun streven naar een betere wereld? Deze en andere vragen werden besproken tijdens de masterclass over Sociaal Ondernemerschap op 26 maart. Leerlingen van 5-vwo werden uitgedaagd om deel te nemen aan het programma en meer te weten te komen over businessmodellen en de dilemma’s waar sociale ondernemers mee te maken hebben.
De masterclass werd mede georganiseerd door Niels Bosma, academisch directeur van het Centre for Entrepreneurship van Universiteit Utrecht. De dag ging van start met een mini-lezing over sociaal ondernemerschap en circulaire bedrijfsmodellen, maar al snel was het tijd om een wandeling te maken langs sociale ondernemingen in het centrum van Utrecht. Bij Syr en The Colour Kitchen kregen de leerlingen de gelegenheid om vragen te stellen over sociaal ondernemerschap en een kijkje te nemen in de keuken van de restaurants.
Een korte wandeltocht leidde de middelbare scholieren naar de Social Impact Factory, waar Laurien op hen wachtte om het verhaal van Kromkommer te vertellen. Deze sociale onderneming vecht voor ‘gelijke rechten’ voor groenten en fruit: ze zetten zich in om de verspilling van kromme groenten en fruit te verminderen en willen dat mensen anders naar de kwaliteit van deze producten gaan kijken. Er werden gedurende de presentatie kritische vragen gesteld, bijvoorbeeld of het wel realistisch is om kromme en rechte groenten en fruit als gelijkwaardig te zien. De leerlingen zaten al vol in de ondernemersmentaliteit en probeerden samen met Laurien van Kromkommer mee te denken over een mogelijke oplossing.
Vervolgens werden de leerlingen uitgedaagd om de straat op te gaan en marktonderzoek te doen voor het sociale vraagstuk waarin ze geïnteresseerd waren. Sem, een van de deelnemende leerlingen, deed onderzoek naar wat mensen ervan vonden om geserveerd te worden door vluchtelingen en ex-gedetineerden. Ze liet zich inspireren door de restaurants die ze eerder die dag bezocht. Syr vertelde dat vooral linkse mensen hun restaurant bezochten, maar wilde daar verandering in brengen. Een behoorlijk ingewikkeld onderwerp voor de vwo-leerlingen om onderzoek naar te doen… Zonder zich te laten ontmoedigen benaderden Sem en haar teamgenoten voorbijgangers om hen te ondervragen over hun mening en politieke voorkeur. Gelukkig had de meerderheid van de ondervraagden geen probleem met de directe vragen van de leerlingen. De dag werd afgesloten met korte pitches over de bevindingen van alle leerlingen bij MindSpace Utrecht.
De leerlingen luisterden de gehele dag met belangstelling naar alle verhalen en schroomden niet om hun kritische vragen aan de ondernemers te stellen. Zal er een nieuwe Elon Musk zijn geboren? Wie weet. Een geslaagde dag was het in ieder geval.
Terugblik op masterclasses
Van elke alfa/gamma masterclass wordt een verslagje met foto’s op deze pagina gezet.
Bekijk de verslagen van de vorige alfa/gamma masterclasses hieronder.
[collapsibles][collapse title=”Door wie word jij beïnvloed?’ 15-3-2019″]
De leerlingen druppelen de klas binnen. Soms samen met een klasgenoot, soms in hun eentje. Nog een beetje onwennig, maar allemaal wel geïnteresseerd in het thema van sociale beïnvloeding en hoe het komt dat je vaak in veel aspecten lijkt op de mensen om je heen. Dit is het sociologische thema van deze dag. Ter voorbereiding hebben de studenten een aantal theorieën aangereikt gekregen waarom mensen die elkaar kennen op elkaar lijken. Daarnaast hebben ze een stukje van hun eigen netwerk in kaart gebracht, bijvoorbeeld vanuit hun Instagram contactenlijst.
De leerlingen luisteren aandachtig naar verschillende verklaringen zoals dat mensen die op elkaar lijken, sneller contact met elkaar leggen (“soort zoekt soort”) of dat mensen gedrag van elkaar overnemen (beïnvloeding). We discussiëren over welke verklaring in welke omstandigheden meer voor de hand ligt. Dan is er nog aandacht voor verschillende manieren om te onderzoeken wat in een bepaalde context de belangrijkste verklaring is.
’s Middags gaan de leerlingen hun netwerk, dat ze vooraf in kaart hebben gebracht, proberen te visualiseren in een tekening. Ze doen dit in groepjes en ontdekken zo al snel het “small-world” fenomeen. Ze ontdekken dat ze elkaars vrienden kennen of ten minste dat ze vrienden hebben die elkaar weer kennen. Daardoor lukt het meestal om van de individuele netwerken één groot netwerk te maken. Ook ontstaan er binnen deze tekeningen vaak groepjes die bijvoorbeeld eenzelfde muzieksmaak hebben of op andere manieren op elkaar lijken.
Aan het eind van de dag weten ze zo niet alleen beter met welk soort vragen sociologen zich bezig houden, maar hebben ze ook iets geleerd over hoe hun eigen wereld in elkaar steekt.
Door: UU-docent Vincent Buskens, Professor of Sociology, Department of Sociology
[/collapse]
[collapse title=”Tien religies in een straat 15-02-2019″]
Tien religies in een straat: hoe doen we dat?
Er is geen wereld zonder zingeving. Geen samenleving zonder religie. Geen maatschappij zonder debat. In Nederland is religie een belangrijk ingrediënt van verhitte discussies over zoiets als ‘identiteit’. Vooral over ‘de islam’ wordt veel gezegd en beweerd. Op 15 februari bogen scholieren zich met een paar docenten religiewetenschap over de vraag welke functies religies kunnen hebben in complexe samenlevingen.
Na een kennismaking gaven studenten aan wat hun fascineerde in ‘religie’. Aan de hand van een van tevoren gelezen tekst werd gekeken naar hoe je religie met een wetenschappelijke blik zou kunnen benaderen. Na een introducerend college van Lucien van Liere over religie, zingeving en samenleving spraken de scholieren met Nico Landman over problemen die moslims in Nederland tegenkomen bij de uitoefening van hun geloof. De scholieren kwamen zelf met een aantal uitstekende voorbeelden waar de docent goed op in kon spelen.
Na de lunch werd door Jo Spaans aan de hand van een stadswandeling door de Utrechtse binnenstad uitgelegd hoe de geschiedenis van het religieuze conflict tussen katholieken en protestanten in de 16e en 17e eeuw nog ‘terug te lezen’ is in het stadsbeeld. De dag eindigde op de Drift waar uitleg werd gegeven over studeren aan de Universiteit Utrecht en er ruimte was voor vragen, uitwisseling van gedachten en evaluatie.
[/collapse]
[collapse title=”Worldbuilding Lab 08-03-2019″]
De werelden van Harry Potter, Utopia en Game of Thrones
Op 8 maart werd voor de tweede keer de U-Talent masterclass Worldbuilding lab gehouden. De 14 leerlingen gebruikten de ochtend om samen met drie studenten verschillende aspecten te bespreken van fictieve werelden, zoals die van Thomas More’s Utopia of Game of Thrones. In het experimentele lokaal (met gekleurde stoelen op wieltjes) gaat dat heel handig.
De studenten, die in dit blok college volgen over Utopian imagination, en de docenten Jeroen Salman en docent Frank Brandsma, bemensten 5 stations. De leerlingen kwamen in kleine groepjes langs in rondes van 20 minuten. Dat leverde leuke gesprekjes op over hun favoriete werelden. In zaal 0.12 waren allerlei fantasyboeken en landkaarten te bewonderen. De lunchpauze werd gebruikt voor een korte wandeling door middeleeuws en academisch Utrecht.
‘s Middags konden de leerlingen kiezen of zij analytisch dan wel creatief aan de slag wilden. De vier analytici maakten een mooie analyse van de wereld van Harry Potter. De tien creatievelingen bestonden uit evenveel jongens als meisjes. De suggestie om een jongens- en meisjesgroep te maken, had een goede uitwerking. Bij de eindpresentatie vielen de meisjes op door de helderheid, herkenbaarheid (tijdreis naar de wereld van de Odyssee) en emotionele diepgang, terwijl de wereld van de jongens uitblonk in actie, geografische hindernissen, goden, halfgoden en andere avonturen. Hun hoofdpersoon had weliswaar een vriendin, Gwen, maar zij verdween al snel uit beeld. Dat leidde direct tot de vraag van de toehoorders: hoe zit het nou met Gwen? Zo kwam het genderthema mooi op de voorgrond in het gezellige eindgesprek.
Door: UU-docent Frank Brandsma, Faculteit Geesteswetenschappen, departement Talen, Literatuur en Communicatie
[/collapse]
[collapse title=”Historisch onrecht: ingehaald door de geschiedenis? 14-02-2019″]
Westerse samenlevingen worden steeds meer geconfronteerd met de donkere periodes uit hun geschiedenis. Denk aan ons Nederlandse koloniale verleden en de slavernij.
De afgelopen tijd is de roep naar erkenning en verwerking van historisch onrecht, ook in Nederland, sterker geworden. In de ogen van slachtoffers doen de maatschappij en politiek te weinig. Daarom stappen ze naar de rechter en stellen ze de Staat aansprakelijk voor historisch onrecht.
Deze ontwikkeling stelt de rechter voor allerlei moeilijke vragen. Is de huidige generatie verantwoordelijk te houden voor de daden van eerdere generaties? Kunnen we de huidige generatie aansprakelijk stellen voor iets wat we nu als verkeerd zien, maar wat destijds geaccepteerd was? En is schadevergoeding wel een goed middel om het verleden een plek te geven?
In deze masterclass bespreekt Elbert de Jong (universitair hoofddocent bij Recht, Economie, Bestuur en Organisatie) samen met drie rechtenstudenten hoe een maatschappelijk beladen thema als historisch onrecht doorwerkt in het recht. Met welke juridische problemen krijg je te maken en welke oplossingen zijn er?
De problematiek werd aan het einde van de masterclass prachtig geïllustreerd: het lokaal transformeerde in een heuse rechtbank en de scholieren schitterden in de rol van rechter, advocaat en de gedaagde partij. Tot welke uitspraak komt de rechter in de casus over de onteigening van De Tamrielen? In het jaar 1930 zijn zij hun land kwijtgeraakt aan de staat. De Tamrielse generatie wil erkenning voor het onrecht dat hun (groot)ouders is aangedaan. Krijgen zij het recht aan hun kant? En om welke schadevergoeding gaat het dan? De leerlingen genoten zichtbaar van hun spel, leefden zich volledig in en na veel wikken en wegen kwam het dan toch tot een uitspraak.
[/collapse]
[collapse title=”Zoveel mensen, zoveel talen 07-12-2018″]
Europa heeft 24 officiële talen, maar er worden duizenden talen gesproken. Het is daarom heel belangrijk om meer dan één taal te spreken. Geen enkele taal is belangrijker dan andere talen, mits je taal benadert als een kennissysteem dat deel uitmaakt van je brein. Maar als je kijkt naar de huidige wereldbevolking, zouden scholen misschien Chinees moeten doceren in plaats van Engels.
In deze masterclass van Roberta D’Alessandro, Bert le Bruyn en Ellen-Petra Kester (docenten Departement Talen, Literatuur en Communicatie, Faculteit Geesteswetenschappen) leerden de leerlingen hoe taal werkt. Hoe zijn woorden en zinnen opgebouwd en hoe kun je talen daaraan herkennen en classificeren? Hoe werkt taal in landen waar meer dan één taal wordt gesproken? Hoe communiceren minderheden in Nederland met elkaar en met mensen die alleen Nederlands spreken?
Ook als leerling ben je automatisch meertalig, omdat je op school een tweede en derde taal hebt geleerd. Zo ontdekten de leerlingen de voordelen van hun eigen meertaligheid en deden ze onderzoek naar de complexe en onverwachte verbanden die er bestaan tussen de talen.
Foto’s : leerlingen in groepjes aan het werk o.l.v. prof. dr. Roberta D’Alessandro (Departement Talen, Literatuur en Communicatie, Faculteit Geesteswetenschappen)
[/collapse]
[collapse title=”Nieren te koop 30-11-2018″]
In 2016 leefden in Nederland meer dan 16.000 mensen met nierfalen. Hiervan had 60 procent een werkende donornier. De anderen dialyseerden; een zware behandeling die leidt tot een kortere levensverwachting dan transplantatie. Om het tekort aan donornieren op te lossen, stellen sommige filosofen dat we een gereguleerde markt in organen moeten toestaan.
Moeten we onze lichaamsdelen kunnen verkopen? Wat is eigenlijk de relatie tot ons lichaam? En mogen we zelf bepalen wat we hiermee doen, of moet de overheid hierin ook een rol hebben? Een markt in organen kan gevolgen hebben voor hoe we onszelf en elkaar zien. Maar welke gevolgen en of deze wenselijk zijn, is onduidelijk.
In deze workshop van Yara Al Salman e.a. leerden onze leerlingen deze en andere vragen te benaderen vanuit filosofisch oogpunt. Tijdens de workshop volgden de leerlingen interactieve seminars, gingen ze met elkaar in debat en maakten ze een aantal groepsopdrachten. Al doende ontdekten ze dat achter de intuïtieve reacties en standpunten een wereld van vragen en veronderstellingen schuilgaat.
Foto’s: leerlingen discussiëren met dr. Rutger Claassen (Departement Filosofie en Religiewetenschap, Faculteit Geesteswetenschappen)
[/collapse]
[collapse title=”Grenzeloze toekomsten en de Europese burger 19-11-2018″]
Op 19 november werd de masterclass ‘Grenzeloze toekomsten en de Europese burger’ georganiseerd. Als inwoner van de EU heb je allerlei vrijheden en rechten als je de grens over gaat. Tenminste, als je de nationaliteit hebt van een van de lidstaten van de EU. Maar hoe ziet dat eruit in de toekomst? Om daarachter te komen moet je zelf de toekomst gaan voorspellen.
De scholieren verkennen samen met prof. dr. Wieger Bakker, prof. mr. Frans Pennings en mr. Hanneke van Eijken (faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie) hoe de EU er mogelijk uitziet in 2040. Eerst moet je weten hoe het anno 2018 is gesteld met onze rechten als burger en wordt er vooral gekeken naar onze sociale en democratische rechten. Daarna gaan de scholieren in kleine werkgroepen aan de slag in een Future Creating Workshop.
De leerlingen onderzoeken hoe we onze grensoverschrijdende rechten en vrijheden kunnen beschermen en stellen afsluitend een verklaring op hoe we dit het beste kunnen aanpakken.
[/collapse]
[collapse title=”Door de ogen van een ander 08-11-2018″]
Op 8 november werd de masterclass ‘Door de ogen van de ander’ georganiseerd door maar liefst drie faculteiten van de Universiteit Utrecht. De masterclass werd gegeven aan bovenbouw vwo-leerlingen.
De samenleving in Nederland wordt steeds diverser. Dit betekent dat, net als in je toekomstige beroepsleven, je als leerling te maken krijgt met medeleerlingen die over een bepaald onderwerp heel anders denken dan jij. Op dit moment zien we dan ook dat in Nederland de polarisatie tussen groepen toeneemt.
Mensen vinden het moeilijk om door de ogen van de ander naar een bepaald probleem te kijken, zeker als het probleem raakt aan hun eigen identiteit. Daarom kan bijvoorbeeld het bespreken van controversiële vraagstukken rond het geloof, gelijkheid en migratie in de klas moeilijk zijn.
De leerlingen stoeiden deze dag met vragen als: waarom is het moeilijk om je in het standpunt van iemand anders te verplaatsen? Hoe kun je verschillende meningen op het internet op waarde schatten? Hoe leer je andere perspectieven beter te begrijpen? In kleine groepjes presenteerden de scholieren aan het eind van de dag een voorstel om nader tot elkaar te komen.
[/collapse]
[collapse title=”Sporen van slavernij 02-11-2018″]
De allereerste alfa/gamma masterclass is van start gegaan. Het gaat om Sporen van slavernij, een masterclass waarin UU-docenten Nancy Jouwe (Taal- en Cultuurstudies) en Margot van den Berg (Talen, Literatuur en Communicatie) samen met Louise Autar (Media- en Cultuurwetenschappen) de leerlingen meenemen in een tijdreis die maar liefst vier eeuwen beslaat.
Nederland is groot geworden door over grenzen heen te kijken, door handelsgeest, daadkracht en durf. Dan hebben we het bijvoorbeeld over de VOC-mentaliteit en de koopmannen die onderdeel waren van de Vereenigde Oostindische Compagnie en de West-Indische Compagnie. En dat betekent niet alleen luisteren in de collegebanken, maar vooral zelf op ontdekkingstocht gaan.
Nancy Jouwe neemt de scholieren mee naar buiten voor een avontuurlijke stadswandeling door de binnenstad van Utrecht. Het wordt een speurtocht langs historische gebouwen zoals het Stadhuis en de Sint Willibrordkerk aan de Minrebroederstraat op zoek naar verborgen sporen van de vroegere slavernij.
’s Middags staat muziek centraal en krijgen de leerlingen les van Louise Autar. In groepjes worden korte presentaties gehouden over de specifieke invloed die muziek had in deze periode. Hoe kan muziek verwijzen naar slavernij? Het was een boeiende en leerzame dag voor alle leerlingen die feestelijk werd afgesloten met de uitreiking van een certificaat.
[/collapse]
[/collapsibles]
